De kwaliteit van de openbare ruimte heeft in Deventer veel aandacht van de burgers en het bestuur, omdat dit belangrijk is voor de leefbaarheid en de (veiligheids)beleving van de gebruikers . Het reguliere klein onderhoud vindt, conform de Visie Leefomgeving, plaats op basis van een basiskwaliteitsniveau (‘minimum niveau’).

Deventer baseert de basiskwaliteit op 4 criteria:

1. Minimale technische of wettelijke eisen:
   De belangrijkste wettelijke verplichting van gemeenten is de zorgplicht. We moeten zorgen dat de openbare ruimte veilig en bruikbaar is. De aansprakelijkheid hiervoor ligt vast in het Burgerlijk Wetboek (artikel 6:174). De algemene zorgplicht is soms uitgewerkt in specifieke wetten of jurisprudentie (bijvoorbeeld rondom verkeersveiligheid en richtlijnen van het landelijk kennisplatform voor infrastructuur, verkeer, vervoer en openbare ruimte, het CROW). Daarnaast gelden wettelijke eisen voor enkele specifieke onderdelen van de openbare ruimte.
2. Kapitaalvernietigingsniveau:
   Daalt het onderhoud onder dit niveau, dan wordt de levensduur korter dan kostentechnisch wenselijk is.
3. Leefbaarheid:
   Dit niveau wordt niet bepaald door wettelijke eisen en/of kapitaalvernietiging, maar door wat nog maatschappelijk zinvol is.
4. Functionaliteit:
   Voorkomen moet worden dat het onderhoudsniveau zo laag wordt dat de openbare ruimte niet meer functioneert zoals die bedoeld is.

Met uitzondering van het onderdeel onkruidbestrijding, zijn de beschikbare middelen net voldoende om de openbare ruimte te onderhouden op dit basisniveau. Het basiskwaliteitsniveau dat de gemeente minimaal wil bereiken is in 2016 vastgelegd in het Uitvoeringsprogramma visie Leefomgeving.

Op het gebied van reiniging waren er in 2017 in negatieve uitschieters. Het betrof, evenals in 2016, met name de onkruidbestrijding. Aanvullend hierop blijkt dat het huidige niveau van onkruidbestrijding leidt tot wortelpakketten onder en tussen elementenverhardingen, die zonder chemische middelen lastig zijn te bestrijden. De functie (beloopbaarheid) van de elementenverhardingen komt in het geding. Wat dit betreft is sprake van kapitaalvernietiging en functieverlies van een gedeelte van het areaal. Vanaf 2017 zijn aanvullende middelen beschikbaar gesteld. Dit bedrag wordt in 2018 en 2019 verder aangevuld.

Deventer monitort twee-jaarlijks de beleving van de inwoners van de leefomgeving. De monitor is in 2017 uitgevoerd.  De leefbaarheid, de objectieve en subjectieve kwaliteit (aanzien en aantrekkelijkheid) van de openbare leef-, werk-, woon- en verblijfsomgeving zijn licht gestegen.
Uit de monitoring door de verbonden partijen blijkt dat de output in 2017 is gehaald.
De programmering van het groot onderhoud en de vervangingsopgave vindt plaats aan de hand van het meerjarenonderhoudsprogramma (MJOP). In 2017 is het geplande onderhoud van het MJOP-MIND 2017-2020 uitgevoerd. In deze versie van het MJOP hebben we meer gebruik gemaakt van Geo-data, waarmee we nog beter integraal kunnen werken.

Op basis van een nadere financiële analyse, vastgelegd in het uitvoeringsprogramma visie Leefomgeving, zijn er drie beheergroepen waarvoor de vervangingsopgave in de toekomst een aandachtspunt is. De werkelijke vervangingsopgave is kleiner dan de theoretisch berekende opgave. Daarom hanteren we per beheergroep de volgende strategie:

• Vervanging asfaltwegen: financiële ruimte wordt verkregen door de verwachte afname van de benodigde extra onderhoudsmiddelen, als gevolg van de (afnemende) groei van de gemeente op langere termijn (na 2020), versus het structurele bedrag van €200.000 dat hiervoor elk jaar begroot staat. Jaarlijks zal op basis van de voorjaarsnota worden voorgesteld om dit verschil niet te laten terugvloeien naar de algemene middelen, maar te oormerken als vervangingsbudget.
• Vervanging structuur groen: de basisstrategie is om bij groen de levensduur te verlengen door ook bij functieverlies te blijven inzetten op klein en regulier onderhoud. Bij dreigend onveilige situaties stellen we de raad voor om exploitatiebudget te activeren. Om het effect op het regulier onderhoud te beperken, kiezen we bij vervanging zonder aanvullende dekking voor een laagwaardiger kapitaalgoed.
• Vervanging civieltechnische kunstwerken: in theorie kent deze beheergroep de grootste vervangingsopgave. Echter; de theoretische restlevensduren zijn nog enkele tientallen jaren, zodat dit probleem pas over lange tijd speelt. Daarom worden deze risico’s vooralsnog geaccepteerd. Het is namelijk onzeker welk bedrag echt nodig is: technologische ontwikkelingen en maatschappelijke veranderingen zullen het werkelijke financieringsvraagstuk voor deze onderdelen bepalen.

Uit de verschillende staten van onderhoud komt per deelgebied in de openbare ruimte het volgende beeld van gerealiseerd beleid naar voren:

Straten, wegen en pleinen

Er is groot onderhoud uitgevoerd aan een 15-tal asfaltwegen. De gebieds- en buurtgerichte aanpak richtte zich het afgelopen jaar op de aanpalende gebieden van de herstructureringswijken Keizerslanden en Rivierenwijk en in Groot Douwel. Het Muggeplein en de deel van de Molenstraat zijn op basis van het plan uit 2016 opnieuw ingericht. Een tweetal fietspaden is omgevormd van tegels naar een asfaltverharding.

Openbare verlichting

In 2017 is het onderhoud van de openbare verlichting uitgevoerd volgens de overeenkomst met de aannemer. Deze overeenkomst is erop gericht dat altijd minimaal 98% van de verlichting brandt. In het afgelopen jaar is het groot vervangingsonderhoud aan de verlichting volgens de eerste jaarschijf van het MJOP 2017-2020 uitgevoerd. De buurten Het Bramelt en Roesink zijn daarbij onder handen genomen. Bij vrijwel alle vervangingen stappen we over naar energiezuinige led-verlichting.

Civieltechnische kunstwerken en havengebonden constructies

In 2017 is regulier onderhoud uitgevoerd aan de kleine civiele bruggen en kunstwerken. Hierbij is het uitgangspunt: voldoen aan de minimale ondergrens (veiligheid en bouwbesluit).

Groen, natuur en recreatie

Het klein onderhoud is volgens het afgesproken CROW-kwaliteitsniveau uitgevoerd door HGB, conform de daartoe geldende Dienstverleningsovereenkomst en het bijbehorend bestek. Het reguliere onderhoud aan onze (Rijksmonumentale) stadsparken is hiervan onderdeel.
Het grootste deel van het groot onderhoudsbudget is besteed aan laanboomverjongingsprojecten: Cröddendijk Spanjaarsdijk, Hobbemastraat.

Openbare speelgelegenheden

Ook in 2017 is voortgang geboekt met de realisatie van de taakstelling uit Visie op spelen Samen Ruimte Geven. Volgens planning (MJOP) is een deel van de gemeentelijk speeltoestellen vervangen door speelaanleidingen die goedkoper in beheer zijn. Stichting Tevreden heeft, conform afspraken in 2015, in 2017 de tweede helft van de 95 aan hen over te dragen speelplekken overgenomen. De speelplekken zijn in 2017 onderhouden conform het Attractiebesluit.

Begraafplaatsen

Het reguliere onderhoud aan de gemeentelijke begraafplaatsen is in 2017 volgens het basiskwaliteitsniveau uitgevoerd door Het Groenbedrijf en de Stichting Oude begraafplaatsen Deventer (SOBD). Er is geen groot regulier onderhoudsbudget voor de gemeentelijke begraafplaatsen. Vanaf 2015 is er sprake van een inhaalslag op de gesloten begraafplaats aan de Diepenveenseweg (Rijksmonument), met subsidie van het Rijk. Deze werkzaamheden worden, mede gelet op de subsidievoorwaarden, uitgevoerd over een periode van 4 jaar.

Riolering en water

In 2017 is groot onderhoud, waaronder vervanging, aan riolering en waterbeheervoorzieningen uitgevoerd conform het gemeentelijke rioleringsplan (GRP) 2015-2020. Er zijn diverse riolen voorzien van een inwendige kous (relining). Het riool in de Laan van Borgele is in combinatie met het werk aan het fietspad vervangen.
Het gemaal aan de Oude Bathmenseweg is vervangen en daarbij tevens verplaatst naar buiten de rijbaan.
De verbetering van de afwatering voor de tunnel Stationsstraat is uitgevoerd. De uitvoering van de tunnel Brinkgreverweg is qua uitvoering gekoppeld aan de Groene Wal. De uitvoering is gestart in 2017.

Buitensportaccommodaties

Het groot onderhoud aan buitensportaccommodaties heeft conform de programmering plaatsgevonden.

De gerealiseerde kosten voor (regulier) onderhoud in de openbare ruimte vertonen in 2017 geen grote afwijkingen (<5%) ten opzichte van de begroting.

In de kadernota Vastgoed is vastgesteld (Raad 2015) dat wij het in eigendom hebben en beheren van vastgoed geen kerntaak vinden (we hebben geen vastgoed, tenzij). Vastgoed is altijd ondersteunend aan het betreffende beleidsprogramma. In 2017 hebben wij een Beheerplan Groot Onderhoud Vastgoed 2018 – 2021 opgesteld. Het kernbezit is opnieuw beoordeeld en afgenomen van 65 tot 49 panden. Hiervan ligt voor 8 panden het groot onderhoud bij de huurder en van 26 panden hebben wij een actueel MJOP opgesteld. Van de resterende 15 panden wordt het MJOP in 2018 geactualiseerd. Vanaf 2018 wordt het groot onderhoud conform dit beheerplan uitgevoerd. Voor de demarcatie tussen huurder en verhuurder van het onderhoud werken wij op basis van de ROZ-modellen (Raad voor Onroerende Zaken). Als verhuurder zijn wij voor het merendeel  van onze  vastgoedportefeuille enkel verantwoordelijk voor het groot / planmatig onderhoud. Het overige onderhoud ligt grotendeels bij de huurder / gebruiker. Ons kernbezit onderhouden wij op conditiescore 3 op basis van de NEN2767. Een uitzondering hierop zijn de monumentale panden, die wij op niveau 2 onderhouden. Voor panden opgenomen in een gebiedsontwikkeling hanteren wij conditieniveau 4.

Gemeentelijke huisvesting

Het technisch beheer en onderhoud voor de huisvesting van medewerkers van de gemeente en de bijbehorende cultuurhistorische gebouwen die de gemeente daartoe in bezit heeft,  vallen onder verantwoordelijkheid van team FZ, waarbij de werkzaamheden worden uitgevoerd door een externe partner, te weten de BAM op basis van build en maintain contract.

Welzijn en culturele huisvesting en sportaccommodaties

Aan gebouwen voor welzijn, cultuur en sportaccommodaties wordt sober en doelmatig onderhoud gepleegd. Dat is vastgelegd in de meerjaren onderhoudsplannen (MJOP). Dit betekent dat de gebouwen in acceptabele staat worden gehouden, veilig zijn en storingsvrij kunnen worden gebruikt. De uitvoering van het groot onderhoud is in 2017 deels volgens planning uitgevoerd op basis van MJOP's die zijn opgesteld op basis van de methodiek NEN 2676.

Onderwijshuisvesting

Per 1 januari 2015 is de gemeente niet langer verantwoordelijk voor het onderhoud aan de schoolgebouwen. Het rijk maakt de gelden rechtstreeks over aan de schoolbesturen. Wel onderhouden wij een aantal gymzalen en peuterspeelruimtes. Met minimale inzet van middelen houden wij de functie en representativiteit van de panden in acceptabele staat. Dit betekent dat de gebouwen veilig zijn. Het onderhoud is opgenomen in de meerjaren onderhoudsplannen (MJOP) en in 2017 conform planning uitgevoerd.

Gebouwen voor derden

De gemeente heeft gebouwen in bezit voor andere partijen in de gemeente. Het merendeel van deze panden is verhuurd. De gemeente is als eigenaar en verhuurder verantwoordelijk voor het onderhoud van de panden. Eigendom van deze panden sluit niet altijd aan bij de Kadernota. Daarom worden mogelijkheden voor verkoop onderzocht en is het kwaliteitsniveau voor het onderhoud vastgesteld op minimaal instandhouding.

Voor de 49 panden die wij in het beheerplan als kernbezit hebben aangemerkt, hebben wij een reserve groot onderhoud. In 2017 hebben wij per saldo €304.000 gestort in de reserve, waarmee de stand per 31-12-2017 €3.499.000 is. Dit wordt veroorzaakt doordat in 2017 een groot deel van de MJOP's is geactualiseerd, maar nog niet is uitgevoerd. Dat gebeurt vanaf 2018 conform planning. Daarnaast is een deel van het verkoopresultaat van Brink 55 teruggestort in de reserve groot onderhoud.