• Lage rente voor de lange termijn lenen en voor de korte termijn lenen zelfs een negatief rentepercentage;
• 2 kort lopende geldleningen zijn afgesloten (halfjaarlijkse termijn) van elk € 25 miljoen;
• Er zijn geen langlopende geldleningen aangetrokken of overgenomen; de langlopende geldleningen zijn afgelost met €31 miljoen;
• Er is een lange termijn lening verstrekt van €2,4 miljoen.

Belangrijkste conclusies

• Het werkelijk renteresultaat is afgerond €123.800 hoger dan het begrote renteresultaat;
• De kasgeldlimiet is enkel in het 2e kwartaal 2017 overschreden;
• We hebben ruimschoots voldaan aan de renterisiconorm;
• De 2 kasgeldleningen die  zijn aangetrokken hebben geresulteerd in een renteopbrengst van afgerond €80.000;
• De rente grond exploitatie was begroot op 2,54%; de werkelijke rente grond exploitatie heeft bedragen 2,55%;
• Er was een overschrijding van het EMU saldo. Dit werd voornamelijk veroorzaakt door hogere uitgaven aan investeringen, lagere verkoopopbrengsten uit verkoop van grond en verkoop aandelen Vitens. Hieraan zijn geen consequenties verbonden.

Het beleid van gemeente is gericht op het aantrekken van nieuwe leningen met een totale gemiddelde looptijd van 10 jaar. Verder willen we optimaal gebruiken van de kasgeldlimiet van €28 miljoen. Dat zijn de hoofdlijnen van het financieringsbeleid van de gemeente die in 2014 door de raad zijn vastgesteld in de rentenotitie.

Het beleid wordt de komende jaren voortgezet, rekening houdend met de financieringsbehoefte en rentevisie.

Externe ontwikkelingen

Wet Houdbare Overheidsfinanciën (HOF)

Europese eisen en afspraken voor het terugdringen van het begrotingstekort en de staatsschuld vormen de basis van de wet HOF. Voor de collectieve sector als geheel mag het structurele tekort maximaal 0,5% zijn van het Bruto Binnenlands Product (BBP). Dit heet het EMU saldo. De overheidsschuld mag niet hoger zijn dan 60% BBP. Omdat lagere overheden bijdragen aan het begrotingstekort van de collectieve sector, bepaalt het wetsvoorstel dat ook de decentrale overheden zich moeten houden aan de doelstellingen uit het aangescherpte Stabiliteits- en Groeipact. De wet HOF is in december 2013 aangenomen.
In 2015 is er een wetswijziging vastgesteld. Het aanvankelijke sanctiemechanisme is vervangen door een correctiemechanisme. Dit laatste mechanisme treedt alleen in werking als de macronorm voor het EMU-saldo van de decentrale overheden structureel wordt overschreden. Dat wil zeggen dat er sprake is van een meerjarige overschrijding van het collectieve aandeel in het EMU-saldo van de decentrale overheden gezamenlijk.

Schatkistbankieren

In december 2013 is het zogenoemde schatkistbankieren ingevoerd. Dit betekent dat de gemeente wettelijk verplicht is om tijdelijk overtollige middelen (liquiditeitsoverschotten) die boven een wettelijk geregeld saldo uitkomen, moet stallen bij het Rijk. Voor de gemeente Deventer geldt dat het saldo vanaf €2,2 miljoen automatisch wordt afgeroomd. Ook is het mogelijk om overtollige middelen te beleggen bij andere overheden zoals gemeenten, provincies en waterschappen. De hoofdreden van deze verplichting is om het EMU saldo op Rijksniveau terug te dringen. Een bijkomende reden is dat gemeenten (en andere lagere overheden) op deze wijze geen risico’s lopen op hun uitgezette gelden.
Deventer heeft de afgelopen jaren gebruik gemaakt van de kasgeldlimiet. In 2017 is in de maanden januari (afroming €123.000), september (afroming €209.000) en november (afroming €851.000) gebruik gemaakt van schatkistbankieren. Kortom het betreft niet substantiële bedragen.

Het drempelbedrag met betrekking tot schatkistbankieren is in het gehele jaar overschreden. Hier staan overigens geen sancties tegenover. De overschrijding kent een 3-tal oorzaken:

1. De gemeente Deventer beheert de bankrekening BNG Belastingen DOWR. Hierop worden alle belastingopbrengsten van de 3 gemeenten verantwoord. Het aandeel belastingopbrengsten hierin is op jaarbasis 68 %. De overschrijding van het drempelbedrag exclusief het aandeel Raalte en Olst/Wijhe (in totaal 32%) geeft het volgende resultaat: overschrijding kasgeldlimiet:

 
2. De DOWR FA heeft in 2017 periodiek voorschotten (13 in totaal) overgemaakt aan alle 3 gemeenten inzake deze belasting opbrengsten inclusief een afrekening 2016 die is betaald in januari 2017. Dit heeft in totaal bedragen ruim €63,9 miljoen. Het gemiddelde banksaldo heeft desalniettemin over 2017 €2,9 miljoen bedragen. Teneinde nog beter te kunnen voldoen aan de normen rondom schatkistbankieren is het zaak frequenter de voorschotten te betalen aan de 3 gemeenten op de hoofdrekening van de BNG die gekoppeld is aan schatkistbankieren (afroming).

3. Op 1 bankrekening van de Budget Advies Dienst heeft in 2017 een gemiddeld saldo gestaan van €2,2 miljoen. In het eerste kwartaal 2018 heeft afroming plaatsgevonden naar de BNG hoofdrekening.

Aan de hand van deze acties, genoemd onder punt 2 en 3, is de verwachting voor 2018 dat binnen de limiet van schatkistbankieren zal worden gewerkt.

Het financieringsbeleid van de gemeente gaat uit van integrale financiering. Voor investeringen wordt een gemiddelde rente gebruikt. Dit heet omslagrente. In 2017 bedroeg de omslagrente 4%. Dit percentage wordt zowel in de begroting als de jaarrekening gebruikt.
In de nieuwe BBV regels van juli 2016 wordt aangegeven hoe gemeenten het algemene renteomslag percentage moeten berekenen. De bepalingen en richtlijnen van deze notitie treden in werking met ingang van het begrotingsjaar 2018. Eerdere toepassing bij de begroting 2017 is niet verplicht maar wordt door de commissie BBV aanbevolen. Bij de begroting 2017 is besloten dat de nieuwe berekening van de renteomslag nog niet wordt toegepast. Voor 2017 bedraagt derhalve het renteomslag percentage 4%. Verschillen tussen de vooraf geraamde rentelasten en de werkelijke rentelasten worden verrekend met de egalisatiereserverente.
Het renteresultaat voor 2017, of het verschil tussen de doorbelaste rente aan activa en de werkelijke rentekosten, bedraagt €4,23 miljoen positief. Aanvankelijk was in de begroting rekening gehouden met een positief renteresultaat van €4,53 miljoen. In de zomerrapportage is dit bijgesteld naar €4,44 miljoen en in de najaarsrapportage naar €4,11 miljoen.

Het werkelijke renteresultaat is €0,12 miljoen hoger dan bij de bijgestelde begroting is aangegeven. Dit verschil wordt veroorzaakt door lagere lasten voor lang geld.

In de primitieve begroting 2017 werd rekening gehouden met totale rentekosten van €11,9 miljoen. De rentekosten worden via twee methoden toegerekend aan de vaste activa.

• activa waaraan bij aanvang van een investering een overeengekomen rente wordt toegerekend;
• activa die samen de resterende rentelast (omslagrente) dragen.

De renterisico’s op de langlopende financieringsmiddelen wordt ingekaderd door de rente risiconorm. Jaarlijks mogen de renterisico’s uit hoofde van renteherziening en herfinanciering niet hoger zijn dan 20% van het begrotingstotaal bij aanvang van het jaar. De begrote rente risiconorm voor 2017 bedraagt €65,2 miljoen.
De toets van de renterisico’s aan de hand van de rente risiconorm verloopt dan als volgt:

Uitzettingen kunnen op grond van de Wet Fido en het treasurystatuut slechts plaatsvinden uit hoofde van de uitvoering van een publieke taak. Daarnaast vinden uitzettingen alleen plaats bij Nederlandse overheidsinstellingen en financiële instellingen met een kredietwaardigheid van een A1-rating en/of AA-rating. In het volgende overzicht is de samenstelling van de lening portefeuille u/g weergegeven: