De paragraaf Weerstandsvermogen en risicobeheersing is opgesteld volgens het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV), de beleidsnota Risicomanagement en Weerstandsvermogen – geactualiseerde beleidsnota 2015 en de beleidsnota reserves en voorzieningen (2018).

Weerstandsvermogen

• Ratio weerstandsvermogen = €13.921.000 / €15.448.000 = 0,90
• De totale omvang van de beschikbare weerstandscapaciteit (teller) is €13.921.000. Dit is circa €5.000.000 lager dan in de programmabegroting 2018. Dit is veroorzaakt door het instellen van een verliesvoorziening risico Bedrijvenpark A1 ten laste van de specifieke weerstandsreserve en een lagere stand van de egalisatiereserve rente conform raadsbesluit Samenwerkingsovereenkomst DOIC - december 2017.
• De totale omvang van de benodigde weerstandscapaciteit (noemer) is €15.448.000. Ten opzichte van de programmabegroting 2018 is dit circa €3.400.000 lager. De daling is voornamelijk het gevolg van het treffen van een verliesvoorziening voor het risico Bedrijvenpark A1 en een afname van de grondexploitatie risico’s Eikendal, Bergweide/Havenkwartier en Steenbrugge. Daartegenover is er een toename van het risico Sluiskwartier en de risico’s in het Sociale Domein.

Relevante aspecten

• 51 risico’s komen in aanmerking voor het aanhouden van weerstandsvermogen.
• 13 van deze risico’s hebben een risicoscore ≥ 9.
• Er zijn geen risico’s (negatief gevolg) waarop gerelateerde kansen (positief gevolg) in mindering zijn gebracht.

Conclusies

De uitkomst van de ratio weerstandsvermogen is 0,90. In de programmabegroting 2018 was de uitkomst 1,01. De minimale uitkomst van de ratio is 1,0.

De gemeente beschikt met deze uitkomst op dit moment over onvoldoende weerstandsvermogen om de belangrijkste financiële risico’s op te vangen.
Maatregelen om de ratio naar de minimale score van 1,0 te brengen worden in de kwartaalrapportage 2018 bekend gemaakt.
Ondanks het doorzettend economisch herstel zijn er voldoende onzekerheden (o.a. gevolgen van rijksbeleid en economische ontwikkelingen) die het noodzakelijk maken om de financiële risico’s continue en nauwlettend te volgen. Waar mogelijk worden extra beheersmaatregelen genomen.
In de kwartaalrapportage 2018 wordt de ratio weerstandsvermogen opnieuw bepaald.

De beschikbare weerstandscapaciteit bestaat uit middelen en mogelijkheden waarover de gemeente beschikt om niet-begrote kosten, die onverwacht en substantieel zijn, te dekken. Voor Deventer zijn dit de specifieke reserve¹, de onbenutte (flexibele) begrotingsruimte, de onbenutte investeringsruimte, de onbenutte belastingcapaciteit en de stille reserves.

De benodigde weerstandscapaciteit bestaat uit de risico’s die gemeente Deventer loopt inclusief een extra minimumnorm die Deventer berekent.
Deventer gebruikt een risicodatabase. Daarin worden de risico’s geregistreerd. In deze paragraaf wordt alleen uitgegaan van de risico’s met een financieel gevolg waarvoor weerstandsvermogen (een financiële buffer) wordt aangehouden. De belangrijkste financiële risico’s zijn in beeld.

De beschikbare weerstandscapaciteit moet minimaal gelijk zijn aan de benodigde weerstandscapaciteit om voldoende weerstand te kunnen bieden als de risico’s zich voordoen. Deze verhouding wordt bepaald door de ratio weerstandsvermogen:

Ratio weerstandsvermogen = Beschikbare weerstandscapaciteit : Benodigde weerstandscapaciteit

De gemeente beschikt over voldoende weerstandsvermogen als de uitkomst van deze ratio minimaal 1 is.

Beschikbare weerstandscapaciteit:

€13.353.000 + €247.000 + €321.000 = €13.921.000

Benodigde weerstandscapaciteit:

€13.048.000 + €2.400.000 = €15.448.000

Deze twee uitkomsten geven het volgende resultaat:

€13.921.000 / €15.448.000 = 0,90

De beschikbare weerstandscapaciteit is lager dan de benodigde weerstandscapaciteit. Dit betekent dat er onvoldoende weerstandsvermogen is om de gevolgen van het optreden van risico’s financieel op te vangen. Maatregelen voor verbetering van de score worden in de kwartaalrapportage 2018 bekend gemaakt.

Naast de ingeschatte risico’s heeft Deventer ook te maken met algemene onzekerheden.
Onder andere:

• Algemene uitkering (onzekerheid verdeelsystematiek en soms sterk fluctuerende accressen);
• BTW/BCF (ontwikkelingen en plafond BCF);
• Leegstand onroerende panden in eigendom;
• Restauratie monumentale panden;
• Financieringsrisico’s (rente- en kredietrisico’s);
• Garantstellingen (kans op aflossen krediet vanwege insolventie kredietnemer);
• Te ontvangen subsidies (kans op terugvordering door niet voldoen aan de subsidievoorwaarden).

Op basis van wat we nu weten, kunnen deze onzekerheden (risico’s) niet worden gekwantificeerd.
Voor het opvangen hiervan zijn algemene weerstandsbudgetten beschikbaar. De omvang van deze reserve is €1,3 miljoen in 2018, die naar verwachting oploopt tot een bedrag van eenmalig €7,2 miljoen in 2022. Het totaal van deze bedragen vormt samen met de beschikbare weerstandscapaciteit het totale weerstandsvermogen.

Deelneming aan een verbonden partij kent financiële, bestuur organisatorische - en beleidsinhoudelijke risico’s. Het onderscheid in de verschillende verbintenissen (o.a. gemeenschappelijke regeling, aandelenbezit en/of verstrekte lening/garantie) levert eveneens onderscheid in de risico’s op. Dit betekent dat de te onderscheiden risico’s verschillende aandacht vereisen. In de paragraaf verbonden partijen van deze begroting is algemene informatie en specifieke informatie opgenomen voor vorming van een beeld van het financiële risicoprofiel.
Wanneer op grond van een concrete gebeurtenis een risico wordt voorzien dat zou kunnen leiden tot een verlies op het ingebrachte kapitaal, de verstrekte lening of garantie of indien het leidt tot een verplichting (en het risico is kwantificeerbaar), dan zal daarvoor weerstandsvermogen worden aangehouden of een voorziening worden gevormd.

Aan de informatie over de verbonden partijen ontlenen wij op dit moment geen aanwijzingen dat de gemeente voor bepaalde financiële risico’s weerstandsvermogen moet aanhouden. Daarbij baseren wij ons mede op de accountantsrapporten die bij de jaarrekeningen van verbonden partijen worden afgegeven waarin de accountant aandacht besteedt aan de continuïteit van de bedrijfsvoering.

In de tabel hieronder zijn de verbonden partijen opgenomen waarin Deventer een geactiveerd financieel belang heeft en de omvang daarvan per 31-12-2017.

In de paragraaf verbonden partijen wordt verder ingegaan op de financiële risico’s in relatie tot de verbonden partijen.

Op basis van een wetswijziging van het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten (BBV) publiceert Deventer vanaf begrotingsjaar 2015 de landelijk voorgeschreven financiële kengetallen in de begroting en jaarrekening. De kengetallen maken het de leden van de gemeenteraad gemakkelijker om inzicht te krijgen in de financiële positie van hun gemeente.

De kengetallen zijn gebaseerd op de balans en exploitatierekening 2016. Hieronder worden de uitkomsten van de berekening van de kengetallen gepresenteerd. Vervolgens volgt een beknopte beoordeling van de uitkomsten in relatie tot de financiële positie.